มณฑาเครือ – ไม้เถาแห่งยอดไม้ลับแล จากภูหินร่องกล้า

กลางป่าดิบเขาอันชุ่มชื้นของอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า จังหวัดพิษณุโลก มีพืชเถาเลื้อยชนิดหนึ่งที่นักพฤกษศาสตร์ต่างเฝ้ารอการพบเห็นอย่างใจจดใจจ่อ นั่นคือ มณฑาเครือ (Kadsura heteroclita (Roxb.) Craib) พืชในวงศ์ Schisandraceae ที่ขึ้นเลื้อยสูงจนถึงยอดไม้ใหญ่ ราวกับเลือกซ่อนตัวอยู่ในมุมลับของผืนป่า

สิ่งที่ทำให้ มณฑาเครือ เป็นพืชหายาก ไม่ใช่เพราะจำนวนประชากรน้อย แต่เพราะธรรมชาติของมันที่มักออกดอกและผลบนยอดไม้สูง ทำให้การสังเกตและเก็บตัวอย่างเป็นเรื่องท้าทายอย่างยิ่ง นักพฤกษศาสตร์ต้องอาศัยความอดทนและโชคดีในการพบดอกร่วงหล่นลงสู่พื้นป่า และตามหาเถาเลื้อยเพื่อเก็บใบจากกิ่งที่อยู่ต่ำลงมา

แม้จะมีความงดงามและเอกลักษณ์เฉพาะตัว แต่ มณฑาเครือ กลับมีตัวอย่างอ้างอิงในหอพรรณไม้ของไทยน้อยมาก ทำให้การศึกษาทางวิทยาศาสตร์ยังมีช่องว่างให้ค้นหาอีกมาก ทั้งในด้านสัณฐานวิทยา การแพร่กระจาย และบทบาททางนิเวศวิทยาในป่าดิบเขา

ภูหินร่องกล้าไม่เพียงเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่งดงาม แต่ยังเป็นขุมทรัพย์ทางชีวภาพที่รอการสำรวจ พืชอย่าง มณฑาเครือ คือหนึ่งในตัวแทนของความหลากหลายที่ซ่อนอยู่ในผืนป่าแห่งนี้

หอพรรณไม้ Forest Herbarium - BKF